September. Groote colonne's Duitse wagens rollen aan uit `t zuiden. Geruchten gaan van een dolle vlucht. Nieuwe maand met nieuwe hoop.
3 Sept. vuurspuwend bezoek voor `t vliegveld. De eerste keer dat onze zondagswandeling uitgesteld moest worden wegens de groote sirene's luchtgevaar meldden. Dat was een lang uurtje. Na afloop hoorden we al gauw, dat er eenige stadgenooten ernstig getroffen waren (* zie voetnoot webmaster). 2 Gezinnen schuilden in één kelder en werden allen gedood, ocharm. Uit `t gezin Faesen bleven 2 zoons achter. De spanning blijft de Duitsers achtervolgen. Ze blijven trugtrekken met paard en wagens, fietsen, alles moet helpen vluchten. Later hoorde men zeggen dat ze gaan zich trugtrekken achter de Siegfriedlinie om de Geallieërden uit hun land te houden. Af en toe komen er Engelse Jagers op verkenning. `t Afweer brult er tegen op. De mensen razend van angst naar de kelder. Zoo raakt `t verkeer stop en hiermee de aanvoer. Boter, meel en aardappels worden schaars, maar de mensen hopen, dat dit de laatste loodjes zijn. Zoo is de eerste week van de spanning voorbij en de voorraden al bijna op. `t Is te hopen dat de spanning niet te lang meer duurt.
Vrijdag 8 Sept. 's Avonds kwam `t bericht dat de Engelsen `t Albertkanaal overschreden hadden.
9 Sept zaterdagmorgen kwam bericht dat Luik in Geallieërde handen is. Den heelen morgen komen Engelse verkenners. `t Afweer brult. Bij `t vliegveld wordt grondig vernield: huizenrijen, startbanen alles gaat de lucht in. Zelfs een konijnenfokkerij werd afgestookt. De Engelse berichten blijven schaars, de vijand loert nog steeds op radio's.
11 Sept. komen er heele bende's uit Moffrika. Oude van dagen en Hitlerjeugd, ze komen allen versterkingen en tankvallen helpen graven. In alle groote gebouwen worden ze ondergebracht zelfs in de mooie café's. Op `t vliegveld komen nog den heelen tijd ontploffingen. Zelfs heel zware, dat `t hele huis dreunt.
12 Sept. wordt Maastricht door de Tommie's bezet. De volksmond
praat maar door. Maastricht, Eindhoven, Breda alles is bevrijd. Maar in werkelijkheid zijn ze nog niet zoo ver. Eindelijk bereikten ze Nederland's grondgebied. Oom Wim jarig in Japanse gevangenschap, ocharme. We hopen dat `t voor `t laatste jaar is.
13 Sept. den heelen tijd komen de slagen hier door van zware ontploffingen. Aan de brug worden de huizen weggevaagd. Alles wat in de Nedinsco zit gaat naar Jena. Wat zijn `t toch rovers die bezettingstroepen. Vandaag wordt weer beweerd, dat Maastricht in goede handen is. `t Is nogal rustig en we hoopen weer op een goede nachtrust. Den Tommie gooide zondagnacht een bom in een afweerkanon. Dit is prettig, maar er staan er nog vele rond de stad. Rustige nacht gehad.
14 Sept. Moeders 64ste verjaardag zonder taart. Kocht een schaarse cyclaam. Den helen dag hebben de ontploffingen van de vernietiging van `t vliegveld geduurd. Vele ruiten moesten `t ontgelden. Wanneer raken we de bende toch kwijt. Een waarschuwing staat in de krant om zuinig te zijn met de levensmiddelen, bijna de hele aanvoer is stil. Dwangbevelen gaan door de stad om werkers voor tankvallen in Blerik (**webmaster: zie voetnoot). We gaan naar bed in de overtuiging, dat de bevrijding weer één dag dichterbij is!! Men zegt, dat Prins Bernard z'n hoofdkwartier ergens in België heeft en Juliana in Londen is gearriveerd. Ze zal de steun moeten zijn voor haar 64 jarige Moeder. Lieve Heertje help ons. Anna kreeg een bon en kocht schoenen voor ƒ11
15 Sept. hoorde dat Maastricht gevallen was. Op 100derlei manieren werd `t verteld. Later op den dag waren de Tommies al opgerukt naar Sittard tot Nieuwstad. De komende dagen zullen moeten verklaren of `t waar is. De radio zegt niet veel en de krant van 'heute' nog minder. De opgeroepen werkers voor een tankval in Blerik blijken niet genoeg opgekomen. Van allerlei dwang en revolverschoten worden aangewend om de arme mensen naar `t werk te brengen. Vanavond zag ik 2 groote troepen van die menselijke slaven trugkomen uit Blerik (**webmaster: zie voetnoot). `t Is te hopen dat de tirannie gauw een einde neemt.
Zaterdag de dag waarop de vrouwen zouden worden gemobiliseerd om petatte te rapen verliep nogal rustig. Wel moesten de mannen gaan spitten om versterkingen te maken (**webmaster: zie voetnoot). De angst voor den Tommie word al meer merkbaar. Maar wat is dat zenuwslopend, dat wachten op den "vijand".
Maandag, nog geen verandering, de angst voor oorlogsoperatie's wordt weer opnieuw aangewakkerd als er een hele rij gecamoufleerde wagens de Sloot in rolden. Later bleek `t maar verstrooing te zijn uit angst voor luchthelden. Zondag vlogen heele colonne's Tommie's over. Geen afweer en geen Jagers, dus 'keine Angst'. 's Avonds hoorden we dat er parachutetroepen waren uitgegooid tussen Maas en Waal. Volgens berichten ook geslaagd, maar we zullen de geschiedenis moeten afwachten als alles weer normaal is. Vanaf zaterdag verschijnt ook geen krant meer de mannen staan
veel werkloos.
Dinsdag opruimen van de was. nog geen Tommie. Anneke Manders ontvangt een tweeling. Een heel kruis in deze tijd. 's Avonds luchtgevaar in Moffrika, een half uur kelderarrest.
Woensdag weer soldaten in de Sloot. Den helen middag weer Tommiegevlieg. Nog geen einde!! De hele Maaskade moet ontruimen. Ze kregen tijd van 3 's middags tot 12 uur den dag erna. Aanhoudend gebulder in de verte. De gravers graven de ganse stad rond. De Duitsers doen niets dan roven en vernielen maar van ordelijk trugtrekken geen sprake. Waar gaan al de vliegers heen? Sittard is bevrijd, bange vragen of onze dierbaren ook behouden zijn. De krant komt weer, maar kost 5c en moet afgehaald worden. Een kind van M.. H...(?) vond den dood door een vlammende lucifer in een leeg benzine blik te gooien.
Donderdag werd een man vermoord door een nieuwe orde politie. Aan `t zwarte water werden 2 lieden vermoord.
Zaterdag nog geen Tommie's. Nijmegen werd bevrijd na zware strijd. Allerlei geruchten doen de ronde. De bruggen zijn daar intact gebleven, naar men zegt. De parachutetroepen schijnen goed gewerkt te hebben. De strijd om Arnhem is zwaar en bloedig. Men spreekt over `t Nederlandse Stalingrad
De laatste week van Sept. De mannen worden ten doode toe bedreigd om mede te gaan werken aan de tankvallen en verdere vallen voor den Tommie. Aan den anderen kant der Maas begint de groote veeplundering. Wagens en fietsen en al wat er te grijpen en te vangen is nemen ze mee De brug wordt "versierd" met 2 zware bommen. Alleen met een bewijs uit `t Duitse 'Haus' mogen ze de brug over de mensen. De strijd in Nederland woedt voort. Allerlei geruchten doen de ronde. Wat zal Nijmegen en Arnhem een triest beeld geven. Ach Lieve Heertje, maakt dat den Duitser zich volledig overgeeft.
klik op de toets F11 aan/uit voor mooier beeld !!
-36-
September 1944
Op 5 september 1944, Dolle Dinsdag, namen duizenden NSB-ers de benen nadat ten onrechte melding was gemaakt van de bevrijding van Breda.
Hitlers bevel van 30 augustus 1944 om de Westwall in noordelijke richting uit te breiden langs Roer en Maas, had vooral gevolgen voor de Limburgers op de oostelijke Maasoever. De leiders van de aangrenzende gouwen (provincies) Düsseldorf en Essen werden belast met de uitvoering van die opdracht. Begin september lijfden zij de oostelijke Maasoever bij hun gouwen in. Overal namen Duitse bestuurders het heft in handen. Duizenden, voornamelijk Poolse en Oekraïense dwangarbeiders werden vanuit werkkampen bij Düsseldorf naar de Maas gestuurd om er verdedigingslinies te graven. De mannelijke bevolking op de oostoever, tussen 16 en 60 jaar oud, ontsnapte er evenmin aan. Omdat maar weinig mannen kwamen opdagen, volgden er razzia's. In Venlo namen de Duitsers tientallen vooraanstaande burgers in gijzeling. Als er niet onmiddellijk meer mannen kwamen spitten aan de Maas, zouden de gijzelaars vermoord worden.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

** Voetnoot Webmaster:


Van dit verplichte 'SPITTEN' is een verslag van een ONDERDUIKNACHT opgenomen op de website.


Het verhaal speelt zich in de nacht van 17 op 18 september 1944. De reden van het onderduiken is, dat alle mannelijke personen van 14 tot 60 jaar moeten aantreden voor het graven van een tankgracht. 'Spitten', zoals dat hier in Venlo wordt gezegd.
De animo is, zoals te verwachten, buitengewoon gering en de Duitsers dreigen zelfs om '20 Venlosche burgers' door te schieten, als niet aan hun eisen wordt voldaan.
Dit alles speelt zich half september 1944 af.

<klik hier voor het verslag van die Onderduiknacht>
* voetnoot webmaster

Op 3 september 1944 toog Jan Hurstjens van de Roermondsestraat 47 naar zijn vriendin op de Herungerberg.Tijdens zijn tocht vlogen vliegtuigen over, met bommen voor het vliegveld op de hei te Venlo.
Eén der vliegtuigen verloor onderweg een bom, waardoor die op een volkomen verkeerde plek neerkwam. De bom doodde Jan Hurstjens.
Beide overlijdensadvertenties komen ook uit het Dagboek van Toos.
AFSLUITEN
naar inhoudsopgave